Kavurucu sıcakların hüküm sürdüğü, bir günde, Mekke’ye birisi geldi.
Alımlı atının üzerinde, şatafatlı giyimi ve 
merdane bakışlarıyla Kâbe’ye doğru yürüyordu. 
Bu, Devs kabilesinin ileri gelenlerinden, 
şair Tufeyl bin Amr’dan başkası değildi.

Müşriklerin telaşı

Ebû Leheb’lerden, Ebû Süfyân’lardan, 
Ebû Cehil’lerden meydana gelen heye­canlı bir kalabalık hemen etrafını çevirdi. 
Tufeyl şaşkın bakışlarıyla bir taraftan kendisine“hoş geldin” diyenlere mukabele ediyor, diğer taraftan da onların bu he­yecanlı davranışlara neyin sebep olduğunu anlamaya çalışıyordu. 
Allah, Resûlünü Kureyşlilerin zulmünden 
koruyunca, müşrikler Re­sû­lul­lah’a
gelenlere mâni olmaya başlamışlardı.
Onu tecrit edip, başkalarıyla görüşmesi­ne mâni olmak istiyorlardı. 
Tufeyl bin Amr da Re­sû­lul­lah ile karşılaşabilirve te­siri altında kalabilirdi.
Onun için müşriklerin ileri gelenleri 
onun etrafında top­lanmış, Resûl-i Ekrem’le görüştürmemek için ikna etmeye çalışıyorlardı. 
Küfür korkuyordu.
Nihayet içlerinden birisi konuşmaya başladı:  “Ey Tufeyl, şehrimize hoş geldin!
İçimizden çıkan adamı biliyorsun.
Duymuşsundur.
Sakın onunla karşılaşıp konuşmayasın!
Sözleri sihir gibidir.
Onun sözleri babayla oğulun,kardeşle kardeşin, kocayla karının arasını açıyor.
Bizim başımıza gelenin, senin ve kavmininde başına gelmesini istemiyorsan onunla konuşma ve söylediklerini dinleme!”
Tufeyl bir müşrikti ve Kâbe’ye putları
ziyaret edip onlara ibadet etmeye gidiyordu.
Diğerlerinden farklı düşünmesi beklenemezdi.
Şöyle cevap verdi: “Yemin ederim ki onu dinlemeyeceğim ve onunla konuşmayacağım!
Kara­rım kesindir.
Kâbe’ye vardığımda eğer onunla karşılaşacak olursam, mutlaka kulaklarımı tıkayacağım.
Onu dinlemek istemiyorum.

Kabe'de

” Tufeyl bin Amr, kalabalıktan ayrılıp yalnız olarak Kâbe’ye geldi.
Re­sû­lul­lah’ın orada namaz kıldığını gördü.
Biraz önce konuştukları sözleri hatırladı.
Müş­riklerin sözleri kulaklarında çınlıyordu. Fakat ...

Resulullah'tan etkileniyor

Re­sû­lul­lah sesli bir şekilde ibadet ediyor ve Tufeyl ister istemez onu işitiyordu.
Onlar ne güzel sözlerdi öyle!
Daha önce duyduğu, bildiği hiçbir Arap şiirine benzemiyordu.
Yoksa müşriklerin de­diği gibi bunlar gerçekten sihir miydi?
Yok olamazdı.
O nice sihirli söz de işitmişti; bu, onlara da benzemiyordu.
Tufeyl düşünmeye başladı: “Ben ki Devs kabilesinin ileri gelenlerinden biriyim.
Ben ki şairim...
Ben her­hâlde güzeli çirkinden ayırabilirim.
Bu zatın söylediklerinde en küçük bir
çir­kinlik alameti var mı?
Bu zatı niçin daha yakından dinlemiyorum ki?!
Eğer söz­leri gerçekten güzelse elbette
kabul ederim; yok, eğer çirkinse reddederim.”

Müslüman oluyor ve davete başlıyor

Nihayet Re­sû­lul­lah (a.s.m.) namazını bitirdi ve evine doğru yola koyuldu.
Devs’li şair onu takip etmekten kendini alamadı.
Re­sû­lul­lah evine varınca o da içeriye girdi ve şöyle konuştu: “Ey Muhammed! Vallahi seni bana korkunç bir şekilde anlattılar!
O kadar ki, söyleyeceklerini duymamak için kulaklarımı tıkamıştım…
Ama senden duyduk­larımı çok beğendim.
Dinini bana anlat.”
Re­sû­lul­lah, Tufeyl’e Kur’ân-ı Kerim okudu ve İslamiyet’i anlattı.
Tufeyl he­men orada Müslüman oldu.
Sonra da Re­sû­lul­lah’a şöyle dedi: Yâ Resû­lal­lah!
Ben kavmim içinde sözü dinlenen birisiyim.
Hemen kavmi­me dönüp onları İslam’a
davet etmek isterim.
Allah’a dua et de, onlara karşı tesi­rimi 
artıracak bir keramet ihsan etsin.
” Bunun üzerine Re­sû­lul­lah “Yâ Rabbi, onu nurlandır!” diye dua etti.
Tufeyl, Re­sû­lul­lah’ın yanından ayrılıp
kavmini İslam’a davet etmek üzere yola koyuldu.
Kavuştuğu âb-ı hayatı başkalarına da ulaştırmak istiyordu.

Nur sahibi

Kavminin kendisini görebileceği, “Seniyye” denen mevkie geldiğinde alnında bir nur mey­dana geldi.
Birden heyecana kapılan Tufeyl, Cenâb-ı Hakk’a şöyle dua etti: “Yâ Rabbi! Bu nur alnımdan başka bir yerde olsun.
Halkın bu nuru, dinlerini terk ettiğim için bana ârız olmuş bir hastalık zannetmesinden korkuyorum!”
Nur hemen Tufeyl’in değneğinin ucuna nakloldu.
Bundan dolayı Tufeyl’e “Zinnûr [nur sahibi, nurlu]” denilirdi.

Eve varışı, babasının ve hanımının Müslüman oluşu

Eve vardığında, yaşlı babası kendisini karşıladı.
Babasına seslendi: “Bana yaklaşma babacığım!
Artık ben senden değilim, sen de benden değilsin!”
Babası, “Niçin oğlum?” diye sordu.
Tufeyl, “Ben Müslüman oldum, Muhammed’in (a.s.m.) dinine girdim.” diye cevap verdi.
Babasının Tufeyl’e olan itimadı sonsuzdu.
“Senin dinin, benim de dinimdir.” diyerek oradan ayrıldı, temiz elbiselerini giydi, tekrar geldi.
Tufeyl babasına İslam’ı telkin etti.
Artık Tufeyl’in babası da Müslüman’dı.
Biraz sonra hanımı yanına geldi.
Hanımına da aynı şekilde, “Yaklaşma bana artık.
Sen benden değilsin, ben de senden değilim!” dedi.
Hanımı, “Neden? Kurban olayım söyle!” dedi.
“İslam bizi ayırdı!” cevabını verdi.
Bu söz üzerine Tufeyl’in hanımı da Müslüman oldu.

Kavmi'ni daveti ve üzüntüsü

Tufeyl bin Amr hemen kavmini topladı ve onlara İslam’ı anlattı.
Ancak onlar Tu­feyl’in davetini kabul etmediler.
Tufeyl heyecanlıydı, celalliydi.
Halkın he­men İslami­yet’i kabul etmesini bekliyordu.
Ümitsiz ve mahzun bir şekilde Mek­ke’ye, Re­sû­lul­lah’a geri döndü.
“Ey Allah’ın Resûl’ü!
Devsliler davetimi kabul etmediler.
Onlara beddua et!” dedi.
Doğru yola gelebilecek olanlar için
Re­sû­lul­lah’ın dilinde beddua yoktu.
Resûl-i Ekrem (a.s.m.), “Yâ Rabbi!
Devs kabilesine hidayet ver!” diye dua etti ve Tufeyl’e dönüp şöyle buyurdu: “Şimdi kavmine dön ve onları İslam’a davet et.
Onlara katiyen sert davranma.
İslam’ı yumuşak bir dille anlat.”

Tekrar kavmiyle

Tufeyl bin Amr, Re­sû­lul­lah’ın emirlerine uyarak, uzun yıllar Devs toprakla­rında kalıp halkı İslam’a davet etti.

Geçen zaman içerisinde Resûl-i Ekrem Medine’ye hicret etmiş, Bedir, Uhud ve Hendek Savaşları yapılmıştı.

Re­sû­lul­lah’ın emrettiği tarzda İslam’ı tebliğ etmesi netice vermiş, Müslüman olanların sayısı 70-80’i bulmuştu.

Medine'de

Yıllar geçtikçe Tufeyl’de Re­sû­lul­lah’ı görme arzusu şiddetleniyordu.
Artık dayanamadı ve kabilesinden İslam’ı kabul edenlerle birlikte Medine’ye geldi.
Re­sû­lul­lah’a kavuştu

Hayber'de

Kabilesiyle birlikte o sırada yapılan Hayber Savaşı’na ka­tıldı.

Daha sonraları ise, Resûl-i Ekrem’in (a.s.m.) vefatına kadar yanından ayrılmadı.

Hz. Ebû Bekir (r.a.) zamanında

Dinden dönenlere karşı yapılan savaşlarda bü­yük kahramanlıklar gösterdi. 
Bir rüyasında, Yemâme Savaşı’nda kendisinin ve oğlu Ömer’in şehit olacağını gördü.
Bir müddet sonra da kendisi Yemâme’de, oğlu Ömer de Yermuk Savaşı’nda şehit oldu.
Allah ondan razı olsun!

et-Tufeyl b. Amr b. Tarîf el-Ezdî ed-Devsî
(ö. 12/633)
Kabilesinin İslâm’a girmesine vesile olan sahâbî.
Yemenli Ezd kabilesinin Devs boyunun ileri gelenlerindendir.
Müslüman olmadan öncede cömertliği ve şairliğiyle tanınırdı.
Kendisinin Amr ve Hâris adlı iki oğlu vardır.
İslâmiyet’i kabul ettikten sonra “Zinnûr” lakabını aldı.
7 (628) yılında aralarında Ebû Hüreyre’nin de bulunduğu yaklaşık seksen hânelik bir kafile Hz. Peygamber’i ziyaret etmek üzere Medine’ye geldi.
Resûl-i Ekrem’in savaş için Hayber’de bulunduğunu öğrenince oraya gittiler. Resûlullah kendilerini sevinçle karşıladı ve savaşın sonuna yetişmiş olmalarına rağmen Hayber ganimetlerinden onlara da pay verdi.
Devsliler o günden itibaren savaşlarda “mebrûr” parolasını kullanmışlardır
Hayber dönüşü kabilesinin bazı mensuplarıyla birlikte Medine’de Harretüddeccâc’a yerleşen Tufeyl ,
Hz. Peygamber’in vefatına kadar burada kaldı.
Tufeyl, Mekke’nin fethinden sonra Hz. Peygamber tarafından Amr b. Humeme ed-Devsî'nin putu diye bilinen ve Devsliler’ce yapılan Zülkeffeyn’i imha edip kabilesinin Tâif Gazvesi’ne katılmasını sağlamakla görevlendirildi.
Bu olayın ardından Devsliler topluca müslüman oldular Tufeyl onlardan topladığı 400 kişilik kuvvetle Tâif’teki İslâm ordusuna katıldı.
Yanlarında getirdikleri mancınık ve debbâbeler bu savaşta kullanıldı