
Ebû Muhammed Abdullah b. Amr b.
el-Âs el-Kureşî
D. 615 Mekke
V. 685 Mısır
Babası : Amr b. As b.Vail
Hadisleri (Sadıka adlı eserde) kayıt altına alıyor
Amr bin Âs’ın oğlu Hz. Abdullah, yaşının küçüklüğüne rağmen sahabilerin ileri gelenleri arasındaydı.
Resûlullah’ı (a.s.m.) bir gölge gibi
takip ederdi.
Onun bütün söylediklerinin hak ve hakikat olduğunu bildiği için bunların mutlaka kaydedilmesi gerektiğine inanıyordu.
Bundan dolayı ilk defa hadisleri yazmaya teşebbüs etti.
Resûlullah’tan izin istedi.
Efendimiz daha önce böyle bir şeye müsaade etmemişti.
Çünkü hadis-i şerifler Kur’ân’la karıştırılabilirdi.
Bunun için Peygamberimiz, sahabilerin bütün himmet ve gayretlerini Kur’ân’ı muhafazaya, ezberlemeye ve toplamaya harcamalarını istiyordu.
Fakat Kur’ân’ı Kerim’in nüzulü tamamlandıktan sonra bu ihtimal ortadan kalktı.
Böylece Hz. Abdullah’ın bu isteğini
kabul etti.
Hadisleri toplamaya, kaydetmeye
izin verdi.
Hadisleri toplamak için en uygun zat, şüphesiz, Abdullah bin Amr’dı.
Dinamik ve kuvvetli zekâya sahip bu genç sahabi, aynı zamanda son derece müttaki bir zattı.
Resûlullah’tan duyduğu hadisleri toplamaya başladı.
Zaman zaman Peygamber Efendimizin
bir insan olarak kızdığı anlar da olurdu.
Hz. Abdullah, Resûlullah Efendimize sordu: “Yâ Resûlallah, sizin kızgınlık ve sevinç anlarında söylediklerinizin hepsini kaydedeyim mi?”
Resûlullah’ın bu soruya (a.s.m.) cevabı şöyle oldu: “Evet, ben haktan başka bir şey konuşmam.”
Resûlullah’ın bu beyanı üzerine Hz. Abdullah, Peygamberimizin bütün söylediklerini kaydetmek için azami gayret gösterdi.
Artık tatmin olmuştu.
Zira Cenâb-ı Hak, Yüce Resûl’ünün haktan başka bir şey konuşmadığını Kur’ân’ı Kerim’de beyan buyurmuştu.
Hz. Abdullah, Resûl-i Ekrem’den duyduğu hadisleri “Sâdıka” ismini verdiği eserinde topladı.
Kendisine bu eserle ilgili soru soranlara şu cevabı verirdi: “’Sâdıka’ adını verdiğim eserim, aramızda hiçbir vasıta olmaksızın doğrudan doğruya
Resûlullah’tan (a.s.m.) duyduklarımdır.”
Hz. Abdullah bu eseri için, “Onu bütün dünyaya değişmem.” dedi.
“Sâdıka” isimli bu eser bütün hadis âlimlerine kaynak oldu.
Hz. Abdullah’ın fazileti ve hadis ilmine yaptığı hizmeti takdirle karşılandı.
Bir hadis deryası olan Ebû Hureyre Hazretleri, Hz. Abdullah’ın bu üstünlüğünü şöyle dile getirmektedir:
“Hadis-i şerifleri benden daha çok ezberleyen ve rivayet eden olmamıştır.
Fakat Abdullah bin Amr bin Âs bundan müstesnadır.
O, benden daha çok ezberlemiştir.
Çünkü o, hadisleri yazıyordu, ben ise yazmazdım.
”Binlerce meseleyi Resûlullah’tan duyan ve kaydeden Hz. Abdullah gerçek manada bir hadis hocasıydı.
Takva sahibiydi
Hz. Abdullah, ibadetiyle de temayüz etmişti.
Çoğu zaman geceleri ibadetle, gündüzleri de oruçla geçirirdi.
Babası Amr bin Âs (r.a.):
“Yâ Resûlallah, Abdullah devamlı olarak gündüzleri oruç tutup geceleri namaz kılıyor!” diye şikâyet etmek zorunda kalmıştı.
Peygamberimiz de ona şu tavsiyede bulunmuştu: “Bazen oruç tut, bazen tutma.
Gecenin bir kısmında ibadet et, bir kısmında uyu
Babana da itaat et.”
Abdullah (r.a.), Kur’ân-ı Kerim’i de çok okurdu.
Bir gün Peygamberimize gelerek:
“Yâ Resûlallah, ne kadar zamanda Kur’ân’ı hatmedeyim?” diye sordu.
Peygamberimiz: “Ayda bir hatim indir.” buyurdu.
Abdullah (r.a.): “Yâ Resûlallah, bundan daha kısa bir sürede hatim yapabilirim!” dedi.
Peygamberimiz: “20 günde bir hatim indir.” buyurdu.
Abdullah (r.a.): “Yâ Resûlallah, ben bundan da kısa bir sürede hatim yapabilirim!” demesi üzerine de 10 günde bir hatim indirmesi tavsiyesinde bulundu.
Hz. Abdullah daha kısa sürede hatim yapabileceğini söylemesine rağmen Resûlullah Efendimiz buna izin vermedi.
Peygamberimiz, bu kahraman sahabinin güç ve kuvvetten düşeceğinden endişe ediyor, istikbaldeki hizmetlerini aksatmasından korkuyordu.
Onun için itidal üzere hareket etmesini tavsiye etti.
Hz. Abdullah ömrünün sonlarına doğru Peygamberimizin bu tavsiyesinin hikmetini ve isabetliliğini gördü.
Şöyle itirafta bulunuyordu: “Keşke Resûlullah’ın tavsiyesini tutsaydım!
O bana sahralar dolusu kırmızı koyunlardan daha hayırlıydı.”
Hz. Abdullah’ın prensip hâline getirdiği hususlardan birisi de, sabah
namazlarından sonra uyumamasıydı.
Uyuyanları da uyandırırdı.
Bir gün sabah namazından sonra birisini uyurken gördü ve hemen uyandırdı, şöyle dedi: “Bu vaktin İlahî tecelliler vakti olduğunu bilmiyor musun?
Allah, mahlukatından bir kısmını bu vakitte cennetle mükâfatlandırır.”
Hz. Abdullah bu sözleriyle, sabahın erken saatlerini uyanık geçirmenin ve yapılan çalışmaların bereketliliğini ve verimliliğini nazara veriyordu.
İlim ve kültür sahibi
Hz. Abdullah bin Amr bin Âs, yabancı dil bilen sayılı sahabilerden birisiydi.
Süryanice’yi biliyordu.
İbranice olan Tevrat’ı rahatlıkla okuyup anlayabiliyordu.
Hz. Abdullah, Resûlullah’ın (a.s.m.) hakiki bir talebesiydi.
Aklına gelen soruları tereddüt göstermeden Efendimize sorardı
Bütün sorularının cevabını doğrudan doğruya ondan alırdı.
Bir gün Resûlullah Efendimize şöyle bir soru sordu: “Üç hayır ve üç şer nedir?”
Resûlullah Efendimiz şöyle cevap verdi:“Doğru söyleyen dil,Allah’tan korkan kalp,dindar kadın…
Üç şer ise, yalan söyleyen dil, Allah’tan korkmayan kalp, kötü kadındır.”
Askeri görevleri
Abdullah bin Amr (r.a.), yaşının küçük olması sebebiyle Bedir ve Uhud Savaşı’na katılamadı.
Fakat daha sonraki bütün savaşlara Peygamberimizle birlikte katıldı.
Babasıyla birlikte Şam’ın fethinde ve Yermük Savaşı’nda bulunmuş, bu savaşta babasının sancaktarlığını yapmıştır
Sıffîn Savaşı’na katılması için babasının ısrar etmesi üzerine onunla beraber Muâviye ordusunda yer almış, fakat müslümanlara silâh çekmemiştir.
Savaş sırasında her biri Ammâr b. Yâsir’i kendisinin öldürdüğünü iddia eden iki kişi, Muâviye’nin huzurunda tartışırken Abdullah söze karışmış ve bunun iftihar edilecek bir şey olmadığını, çünkü Ammâr’ın âsi bir topluluk tarafından öldürüleceğini bizzat Peygamber’den duyduğunu söylemiştir.
Bunun üzerine Muâviye, “Öyleyse sen aramızda ne arıyorsun?” diye sormuş, o da babasının evvelce kendisini Peygamber’e şikâyet ettiğini, Resûl-i Ekrem’in, “Hayatta olduğun müddetçe babana itaat et, sakın ona karşı gelme” dediğini, bu sebeple savaşa katıldığını ve fakat savaşmadığını söylemiştir
Valilik görevi
Abdullah, Muâviye tarafından Kûfe’ye vali tayin edilmiş, fakat bir müddet sonra bu görevden alınarak yerine Mugıre b. Şu‘be getirilmiştir.
Babasının vefatı üzerine Mısır’a vali tayin edilmişse de bu görevde de uzun süre kalmamıştır.
Ömrünün son yıllarında gözlerini kaybetmiş, yetmiş iki yaşında iken Mısır’da vefat etmiş ve Fustat’ta babasının yaptırdığı Amr b. Âs Camii’nin yanındaki evine defnedilmiştir.
Bu büyük sahabi, 700’den fazla hadis rivayet etti.
Hz. Abdullah, Hicret’in 65. yılında Şam’da vefat etti.
Allah ondan razı olsun!
|
|
|
 |
|