Ebû Abdillâh Ca‘fer b. Ebî Tâlib
b. Abdilmuttalib el-Hâşimî
(d. 590 - ö. 8/629)
Annesi : Fatma bint Esed
Hanımı : Esma bint Umeys
Hz. Peygamber’in amcasının oğlu
Mûte Savaşı kumandanlarından
Künye: Ebu'l mesakin (YoksullarınBabası)
Lakabı : Caferi Tayyar /Çift Kanatlı
Peygamber Efendimize ahlakça ve vücutça en çok benzeyen sahabi, Hz. Câfer idi (r.a.)
Mekke’de doğdu.
Hz. Ali’nin öz kardeşi olup ondan on yaş büyüktü.
Ebû Tâlib’in çocuklarının fazla oluşu sebebiyle geçim sıkıntısı çektiği sırada yükünü hafifletmek üzere Hz. Peygamber Ali’yi, amcası Abbas da Ca‘fer’i yanına almıştı.
Bu sebeple Ca‘fer’in gençlik yılları amcası Abbas’ın yanında geçti.
Ca‘fer b. Ebû Tâlib Hz. Peygamber’e ilk iman edenler arasında yer aldı.
Bir gün Resûlullah (a.s.m.), Hz. Ali’yle beraber namaz kılarken kardeşi Câfer bunu gördü.
Merak etti.
Hz. Ali de bunun Cenâb-ı Hakk’a karşı yapılan bir ibadet olduğunu söyledi.
İslamiyet hakkında açıklamada bulundu.
Bu sözler Câfer’in çok hoşuna gitti ve hemen oracıkta Kelime-i Şehadet getirerek Müslüman oldu.
Hz. Câfer de müşriklerin akıl almaz eza ve cefalarıyla karşılaştı.
Ancak o, imanından taviz vermedi.
|
Cafer (ra), Habeş Necaşi ile
İşkence ve zulüm artınca,bir grup Müslüman’ın Hz. Câfer kumandasında Habeşistan’a hicret etmelerine karar verildi.
92 kişiden müteşekkil muhacirler yurtlarını yuvalarını terk ederek Habeşistan’a göçtüler.
Fakat müşrikler peşlerini bırakmadılar.
Gerek Habeş hükümdarı Necâşî için, gerekse ileri gelen devlet adamları için çok kıymetli hediyeler hazırladılar.
Amr bin Âs ile Abdullah bin Ebî Rebîa’yı Habeşistan’a gönderdiler.
Habeşistan’a gittiklerinde önce devlet adamlarına birçok hediye vererek onları kendi saflarına aldılar.
Sonra da Necâşî’nin huzuruna çıkarak onu da ikram ve ihsana boğdular.
Hükümdarı da tesir altında bırakmak için şöyle konuştular: “Ey hükümdar!
Aramızdan çıkıp işlerimizi bozan, şimdi de senin dinini, ülkeni ve halkını bozmak için çalışan bu adamlar hakkında seni ikaz ediyor, uyarıyoruz.
Bunlar bizim bazı aklı ermez gençlerimizdir.
Milletimizin dininden ayrıldılar, senin dinine de girmediler.
Bizim ve senin bilmediğin yepyeni bir dinle ortaya çıktılar.
Onlar Meryem’in oğlu İsâ’yı da ilah tanımazlar.
Huzuruna girince sana secde etmezler.
Sen onları bize iade et, biz onların haklarından geliriz!”
Daha önceden hediyelerle satın alınmış olunan Habeş halkının ileri gelenleri de onları tasdik ettiler.
“Bunlar doğru söylüyorlar.
Onlar kendilerinden olanları elbette başkalarından daha iyi bilirler.” dediler.
Fakat Habeş hükümdarı Necâşî basiretli birisiydi.
Onların sözlerine kanmadı.
Hadiseyi tahkik etmek, doğruluk derecesini öğrenmek istedi.
Ve Muhacirleri huzuruna davet etti.
Müslümanlar Hz. Câfer’i aralarında temsilci seçtiler.
Necâşî’nin suallerine onun cevap vermesini istediler ve vakit geçirmeden huzura çıktılar.
Hükümdarı selamladılar, fakat ona secde etmediler.
Hükümdar onlara ülkesine niçin geldiklerini sordu ve Peygamberimiz hakkında bilgi istedi.
Ayrıca niçin secde etmediklerini sordu.
Hz. Câfer zeki birisiydi.
Hitabeti kuvvetliydi.
Hükümdardan, müşriklerin elçilerinden sadece birisinin konuşması ricasında bulundu.
Daha sonra da müşriklere şu sualleri sordu: “Biz efendisinden kaçan köle miyiz?
Biz haksız yere birinin kanını mı döktük ki bizi istiyorlar?
Üzerimizde alıp da ödeyemediğimiz malları mı var, borçlu muyuz?...”
Cevap verme işini üzerine alan Amr bin Âs, onların köle olmayıp hür olduklarını, kimsenin kanını dökmediklerini ve kimseye borçları bulunmadığını söyledi.
Ve “Biz onları, bizim dinimizi bırakıp Muhammed’in dinine girdikleri için istiyoruz.” dedi.
Bunun üzerine söz alan Hz. Câfer, Necâşî’yi ikna ve tatmin eden, onun İslamiyet’i kabul etmesine vesile olan şu beliğ konuşmayı yaptı: “Muhterem hükümdar!
Biz cahil bir millettik, putlara tapardık.
Laşeleri yer, her kötülüğü işlerdik.
Akrabamızla münasebetlerimizi keser, komşularımıza kötülük yapardık.
Kuvvetli olanlarımız zayıf olanlarımızı ezerdi.
Biz böyle bir durumda idik.
Yüce Allah bize kendimizden, soyunu, doğruluğunu, eminliğini, iffet ve nezahetini bildiğimiz bir peygamber gönderdi.
O bizi, Allah’a ve Allah’ın birliğine inanmaya, O’na ibadet etmeye, atalarımızdan bu yana taptığımız putları bırakmaya davet etti.
Doğru sözlü olmayı, emanetleri yerine getirmeyi, komşularla güzel geçinmeyi, günahlardan ve kan dökmekten sakınmayı emretti.
Her türlü ahlaksızlıktan, yalan söylemekten, yetimlerin malını yemekten, namuslu kadınlara iftira etmekten bizi menetti.”
Hz. Câfer, bir cemiyetin ahlaki esaslarını ihtiva eden bu konuşmalardan sonra, huzura girdiklerinde secde etmemelerinin sebebini de, “Biz Allah’tan başkasına secde etmekten Allah’a sığınırız!” diye cevaplandırdı.
Bu konuşmalardan sonra Necâşî’nin, “Sizin yanınızda Allah’tan gelmiş bir şey var mı?” suali üzerine Hz. Câfer, Meryem Sûresi’nden birkaç âyet okudu.
Artık Necâşî’nin gönlünde hidayet güneşi doğmuştu.
Şöyle söylemekten kendini alamadı: “Sizi ve yanından geldiğiniz zatı tebrik ederim! Şehadet ederim ki o, Allah’ın Resûl’üdür. Vallahi eğer o, ülkemde olsaydı, gidip onun ayakkabılarını taşır, ayaklarını yıkardım...”
Necâşî daha sonra müşriklerin rüşvet olarak getirdikleri hediyelere ihtiyacı olmadığını söyledi ve geri iade edilmesini emretti.
Necâşî’nin Müslüman olmasından ve “Bir dağ altına malik olma pahasına da olsa sizden birisinin üzüntüye uğratılmasına razı olmam.
Gidiniz ülkemde emniyet ve huzura kavuşmuş olarak yaşayınız.” diyerek sahip çıkmasından sonra Muhacirler, Habeşistan’da huzur içinde yaşadılar.
İslamiyet’in orada yayılması için gayret gösterdiler.
Ca‘fer Habeşistan’a hicretinden sonra
7 (628) yılına kadar orada kalmıştır
Muhacirler döndükleri sırada mücahitler Hayber’i fethetmiş bulunuyorlardı.
Peygamberimiz bilhassa Hz. Câfer’in döndüğüne çok sevindi.
Onu kucakladı, bağrına bastı, alnından öptü ve sevincini şöyle izhar etti: “Ben hangisine sevineceğimi bilemiyorum.
Hayber’in fethine mi, yoksa Câfer’in gelişine mi?...”
Elde edilen ganimetten on altı arkadaşıyla birlikte ona pay ayırdı.
Ayrıca Medine’ye dönüşlerinde Ca‘fer’e Mescid-i Nebevî’nin yanıbaşında bir yer ayırarak onu buraya yerleştirdi.
Hz. Câfer için “fakirlerin babası” derdi. Câfer (r.a.) bütün fakirleri korumakla beraber, bilhassa mescitte devamlı ilim ve iman hizmetiyle meşgul olan Ashâb-ı Suffe’yi himaye eder, ihtiyaçlarını karşılardı
8 (629) yılında (Mute) Suriye’ye gönderilen orduya Hz. Peygamber Zeyd b. Hârise’yi kumandan tayin etti.
Eğer o şehid edilirse Ca‘fer b. Ebû Tâlib’in, o da şehid düşerse Abdullah b. Revâha’nın orduya kumanda etmesini istedi.
Mûte’de düşmanla karşılaşan İslâm ordusu şiddetli muharebede ardı ardına bu üç kumandanını da kaybetti.
Zeyd b. Hârise’nin şehid düşmesinden sonra idareyi alan Ca‘fer b. Ebû Tâlib düşman üzerine kahramanca hücum ederek şehid oldu; bu arada iki kolu da kesildi.
Bu sebeple kendisine “tayyâr” (uçan) ve “zü’l-cenâheyn” (iki kanatlı) lakapları verilmiştir.
|
MUTE SAVAŞ ESNASI
Zeyd bin Hârise’nin (r.a.) şehit olmasından sonra, Resûlullah’ın talimatı üzerine sancağı o aldı.
Fakat nefsi ona dünyayı sevdirmeye ve ölümü çirkin göstermeye çalışıyordu.
Hz. Câfer nefsin bu sesine karşı, “Sen bana dünyayı sevdirmek istiyorsun. Hâlbuki bu an, müminlerin kalplerindeki imanı pekiştirmek zamanıdır.” diyerek susturuyordu.
Kahramanca düşman saflarına
hücuma geçti.
Şehit olacağını bile bile
kılıç sallamaya devam etti.
Bir yandan kılıç sallıyor, bir yandan da, “Cennet de, ona yaklaşmak da ne güzeldir…
Onun şerbetleri tatlı ve soğuktur.” diyerek mücahitleri coşturuyordu.
Hz. Zeyd’in şehit olması mücahitlerin biraz da morallerini bozmuş, şevklerini kırmıştı.
Fakat Hz. Câfer’in gösterdiği cesaret ve kahramanlık sayesinde yeniden güçlendiler.
Bir kartal atılganlığıyla hücuma geçtiler. Fakat düşman gözler, Hz. Câfer’in üzerinden ayrılmıyor, onu şehit etmenin yollarını arıyordu.
Nihayet sinsice yaklaşan bir askerin kılıç darbesiyle sağ eli kesildi.
Hemen sancağı sol eline aldı.
Sol eli de kesilince kesik kollarıyla sancağa sarıldı.
Şehit oluncaya kadar sancağı yere düşürmedi.
Nihayet şehit oldu.
|
|
|
 |
|
